Với những thay đổi mạnh mẽ trong môi trường làm việc hiện đại, “văn hóa công sở” đang bước vào một giai đoạn chuyển mình rõ rệt. Từ những buổi họp online linh hoạt thay cho tấm bảng nội quy “đúng giờ” cho đến các không gian văn phòng khép kín chuyển thành các địa điểm làm việc mở sáng tạo, văn hóa công sở ngày nay đang dần được tái định nghĩa. Đứng sau sự thay đổi này, không ai khác chính là Gen Z – thế hệ trẻ năng động đang tham gia ngày càng nhiều vào lực lượng lao động.
Vậy, Gen Z đang tái định nghĩa văn hóa công sở như thế nào? Và liệu “làn gió mới” này sẽ mang đến cơ hội hay thách thức cho các công ty trong việc xây dựng môi trường làm việc hiệu quả?
Gen Z – thế hệ “Digital Natives” sinh ra trong kỷ nguyên công nghệ, đang tấn công mạnh mẽ vào thị trường lao động. Hiện tại, họ chiếm khoảng hơn 30% lực lượng lao động tại các doanh nghiệp và dự báo sẽ tiếp tục gia tăng nhanh chóng từ năm 2025. Với sự thành thạo trong việc sử dụng công nghệ, Gen Z có thể dễ dàng tiếp cận và khai thác các công cụ kỹ thuật số, tạo ra sự khác biệt trong mọi khía cạnh công việc.
Thế hệ này còn nổi bật với tính cách “nổi loạn”, yêu thích sự đổi mới và không ngại thể hiện cá tính mạnh mẽ. Việc gia nhập lực lượng lao động đã giúp Gen Z mang đến những nét đặc trưng của mình vào môi trường công sở, từ đó góp phần định hình lại văn hóa nơi làm việc.
Gen Z làm sâu sắc thêm “khoảng cách thế hệ” tại công sở
Theo báo cáo của Anphabe tại hội nghị “100 Nơi Làm Việc Tốt Nhất Việt Nam”, 75% người đi làm cho biết họ gặp phải “xung đột thế hệ” với Gen Z. Khảo sát được thực hiện từ tháng 4-9 năm ngoái, với sự tham gia của gần 64.000 người lao động, 752 doanh nghiệp và 150 lãnh đạo, chỉ ra rằng sự khác biệt trong phong cách làm việc và quan điểm của Gen Z là một trong những yếu tố chính tạo ra khoảng cách thế hệ tại các công sở.
Việc xuất hiện “khoảng cách thế hệ” trong môi trường công sở là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, nhiều công ty đang tìm cách cải thiện tình hình bằng các phương pháp như “Reverse Mentoring” (Coaching Ngược), trong đó nhân viên Gen Z hướng dẫn và chia sẻ kiến thức với các đồng nghiệp lớn tuổi hơn. Đây là một cách tiếp cận hiệu quả để giảm thiểu xung đột và tăng cường sự hòa hợp giữa các thế hệ, đồng thời giúp Gen Z hòa nhập tốt hơn và đóng góp vào sự phát triển của tổ chức.
Lương hấp dẫn nhưng môi trường làm việc mới là ưu tiên hàng đầu
Khảo sát gần đây của Anphabe cho thấy 56% Gen Z coi thu nhập đủ để sống thoải mái và tiết kiệm là yếu tố quan trọng nhất khi lựa chọn công việc. Điều này chứng tỏ sự chủ động của thế hệ này trong việc xây dựng nền tảng tài chính vững chắc ngay sau khi ra trường. Bên cạnh đó, 53% Gen Z cho rằng sự ổn định trong công việc là ưu tiên khi tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp.
Tuy nhiên, khái niệm “ổn định” của Gen Z lại khác biệt so với các thế hệ trước. Ngoài mức lương hấp dẫn, họ còn chú trọng vào lộ trình thăng tiến cá nhân và định hướng phát triển của công ty.
Sự ổn định công việc và mức lương hấp dẫn vẫn là yếu tố quan trọng, nhưng Gen Z kỳ vọng nhiều hơn ở môi trường làm việc. Theo khảo sát, 49% Gen Z mong muốn được phát triển và đào tạo ngay tại nơi làm việc. Họ không chỉ tìm kiếm công cụ và kiến thức cho công việc hiện tại mà còn khao khát cơ hội học hỏi, phát triển kỹ năng mới và tiến xa trong sự nghiệp.
Một yếu tố quan trọng nữa đối với Gen Z là môi trường làm việc đa dạng văn hóa và sự hòa nhập trong công sở. 70% Gen Z cho biết mức độ đa dạng văn hóa ảnh hưởng đến quyết định làm việc tại một công ty, trong khi 63% cho biết họ quan tâm đến việc được làm việc với những người có trình độ học vấn và kỹ năng đa dạng.
Thêm vào đó, 20% Gen Z cho rằng việc có các thành viên đến từ nhiều nền văn hóa khác nhau là yếu tố quan trọng nhất đối với tổ chức. Có thể thấy, sự đa dạng và hòa nhập trong văn hóa công ty không chỉ giúp thu hút Gen Z mà còn là yếu tố giúp giữ chân họ lâu dài.
Cân bằng công việc và cuộc sống: Mục tiêu hàng đầu của Gen Z
Một khảo sát gần đây cho thấy 28% nhân viên trẻ thường xuyên cảm thấy kiệt sức trong công việc, tăng 7% so với các thế hệ trước. Đặc biệt, cứ 10 người thuộc thế hệ Y thì có đến 7 người trải nghiệm ít nhất một lần kiệt sức tại nơi làm việc. Khác với các thế hệ trước, Gen Z có nhận thức rõ ràng về tầm quan trọng của sức khỏe tinh thần và thể chất.
Họ không để công việc chiếm hết thời gian và năng lượng, mà thay vào đó, họ ưu tiên thời gian để chăm sóc bản thân, nghỉ ngơi và tham gia các hoạt động ngoài công việc như thể thao, du lịch hoặc các sở thích cá nhân.
Đặc biệt, sau tác động của đại dịch COVID-19, Gen Z trở nên nhạy cảm hơn với các vấn đề về sức khỏe tinh thần. Họ có xu hướng tránh xa những công việc gây căng thẳng và áp lực quá mức. Đối với họ, công việc không phải là toàn bộ cuộc sống, mà chỉ là một phần trong đó. Vì vậy, Gen Z sẽ không sẵn sàng “vắt kiệt sức” để làm việc, mà thay vào đó, họ tìm kiếm một công việc phù hợp với lối sống cân bằng và bền vững.
Gen Z yêu thích sự kết hợp giữa “High Touch” và “High Tech”
Dù là thế hệ gắn liền với công nghệ và không thể thiếu các ứng dụng “high tech” trong mọi khía cạnh cuộc sống, nhưng hơn 90% Gen Z vẫn ưu tiên mối quan hệ con người trong công việc. Dù công nghệ có thể là công cụ hỗ trợ đắc lực giúp họ làm việc hiệu quả hơn, nhưng chính sự kết nối và hỗ trợ trực tiếp từ sếp và đồng nghiệp là yếu tố giúp Gen Z cảm thấy gắn kết và có ý nghĩa trong công việc.
Yếu tố “High Touch” – tương tác trực tiếp, thể hiện qua các cuộc trò chuyện ngắn, các buổi họp nhóm, brainstorming hay các hoạt động xã hội của công ty – là điều Gen Z luôn tìm kiếm trong môi trường làm việc. Họ mong muốn một nơi làm việc gắn kết, nơi tinh thần đồng đội được phát huy và các mối quan hệ cá nhân được xây dựng và duy trì.
Chính yếu tố con người tạo nên một môi trường làm việc tích cực, thúc đẩy sáng tạo và nâng cao năng suất công việc.
Chán nản với môi trường văn phòng gò bó: Sự gắn bó trở nên xa xỉ với Gen Z
Sự linh hoạt và khả năng thích nghi nhanh chóng là một trong những đặc điểm nổi bật của Gen Z, vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với thị trường lao động hiện nay. Gen Z có khả năng đa nhiệm vượt trội, có thể quản lý và xử lý nhiều công việc cùng lúc, làm việc mọi lúc mọi nơi, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian.
Từ công việc chuyên môn đến các nhiệm vụ ngoài lề, Gen Z trở thành nguồn nhân lực năng suất và hiệu quả trong môi trường làm việc đòi hỏi yêu cầu cao.
Tuy nhiên, Gen Z cũng mang trong mình nhiều tham vọng và hoài bão. Dù có công việc tốt và môi trường năng động, nhiều Gen Z không ngần ngại “dứt áo ra đi” khi cảm thấy đã học hỏi đủ hoặc nhận được những cơ hội mới với đãi ngộ hấp dẫn hơn. Điều này giải thích vì sao Gen Z có xu hướng chuyển công việc nhiều hơn so với các thế hệ trước, đặc biệt khi công việc không đáp ứng được kỳ vọng về sự phát triển cá nhân.
Khi bước chân vào thị trường lao động, Gen Z không chỉ tìm kiếm một công việc đơn thuần mà còn khao khát sống với đam mê và thể hiện giá trị bản thân. Các ngành nghề đòi hỏi sự linh hoạt và năng động như ẩm thực, nghỉ dưỡng, dịch vụ tài chính, thương mại và công nghệ luôn đứng đầu trong danh sách yêu thích của Gen Z.
Công việc bàn giấy với không gian và thời gian gò bó không phải là lựa chọn lý tưởng cho họ, vì thế hệ này luôn tìm kiếm những cơ hội phát triển cá nhân, sáng tạo và linh hoạt trong công việc.
Trong một thế giới đầy biến động, việc hiểu rõ đặc tính và tinh thần của Gen Z là chìa khóa quan trọng để mở ra tương lai của thị trường lao động. Từ việc ưu tiên sự linh hoạt và sáng tạo cho đến yêu cầu về môi trường làm việc đa dạng và hòa nhập, thế hệ này đang định hình một chuẩn mực mới cho văn hóa công sở hiện đại.
Nhìn nhận một cách tích cực, sự thay đổi mà Gen Z mang lại không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội để các tổ chức đổi mới, thích ứng và phát triển linh hoạt hơn trong môi trường làm việc đầy cạnh tranh.
